29/08/2019
Ο Ντανύ Λαφερριέρ είναι ένας συγγραφέας που τον διαβάζεις και είναι σαν να σου μαθαίνει τη ζωή. Ήταν τόσο ενδιαφέρουσα και πολύπαθη η δική του, που βρήκε το σθένος να την μετατρέψει σε καλλιτεχνική έκφραση και να γράψει γι’ αυτήν γενναιόδωρα και συγκλονιστικά. Έχει διαβάσει Κάντ, Χέγκελ, όλους τους μεγάλους συγγραφείς και ποιητές για να μπορεί να σχολιάζει τη σεξουαλικότητα, τις συνήθειες της Δύσης και τις συμπεριφορές τόσο των ανθρώπων που έτυχε να είναι ευνοημένοι όσο και αυτών που υποφέρουν μια ζωή ανυπόφορη. Με χιούμορ, κριτική ματιά, βαθυστόχαστη σκέψη, αυτοσαρκαστική διάθεση και απενοχοποιημένη στάση απέναντι στα πράγματα, ο Λαφερριέρ προτείνει τρόπους συγγραφής και ανάγνωσης, σχολιάζει την καθημερινότητα, την Αμερική, τα σεξουαλικά ένστικτα και αναμοχλεύει μνήμες και εμπειρίες τόσο από την πατρίδα του, την Αϊτή, όσο και απο τον Καναδά.
Τα μικρά κεφάλαιά του φέρουν τίτλους ποιητικούς: Ένα μπουκέτο πασχαλιές που στάζουν βροχή, τελείως σαρκαστικούς: Το νέγρικο πέος και η αποθάρρυνση της Δύσης ή χιουμοριστικούς: Το ασάλευτο καμάκι, που προϊδεάζουν για το τι πρόκειται να διαβάσει κανείς στην ιστορία που ακολουθεί. Η σαρκαστική του διάθεση τον οδηγεί να ονομάζει τα κορίτσια που παρελαύνουν στις ιστορίες του ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους: η μις λογοτεχνία, η μις αυτοκτονία, η μις απόγευμα κτλ., οι οποίες θα μπορούσαν εύκολα να τον κατηγορήσουν για σεξισμό και μισογυνισμό, κατηγορίες που θα έπαιρναν γρήγορα πίσω όταν άκουγαν τον Λαφερριέρ να λέει, εκτός των άλλων, ότι «πρέπει να υπάρχουν πολλές γυναίκες στις βιβλιοθήκες μας». Ο στόχος του Λαφερριέρ, άλλωστε, μέσα από τις περιγραφές σεξουαλικών πράξεων και διαφορετικών συνηθειών ανάμεσα στα δυο φύλα δεν είναι να κατακρίνει ούτε τη σεξουαλικότητα ούτε να πει ότι οι άντρες είναι καλύτεροι από τις γυναίκες ή το αντίστροφο. Αντιθέτως, πρόκειται για τον δικό του τρόπο να ασκεί κριτική στα κακώς κείμενα της κοινωνίας, στις πάσης φύσεως διακρίσεις και στα φυλετικά στερεότυπα:
«Σημειωτέον ότι οι άνθρωποι στέλνουν τις κόρες τους σ’ ένα σοβαρό ίδρυμα (το ΜακΤζιλ) για να διδαχθούν τη σαφήνεια, την ανάλυση και την επιστημονική αμφιβολία. Κι αυτές μολύνονται από την ιουδαιοχριστιανική προπαγάνδα, τόσο πολύ που μόλις μιλήσουν σ’ ένα Νέγρο, αρχίζουν να σκέφτονται σαν πρωτόγονες. Γι’ αυτές ένας Νέγρος είναι πολύ απλοϊκός για να πει ψέματα. Όμως, δεν φταίνε αυτές, έχουν πίσω τους τη Βίβλο, τον Ρουσό, τα μπλούζ, το Χόλιγουντ κλπ.»
Τέτοιου τύπου είναι τα σχόλια δυο νέων και αργόσχολων, αλλά πάντως φιλοσοφημένων, συγκάτοικων σε κάποια φτωχογειτονιά του Μόντρεαλ. Ο αφηγητής φιλοδοξεί να γίνει συγγραφέας, πάμπλουτος και διάσημος, χωρίς ωστόσο να έχει γράψει ούτε μια σελίδα και ο άλλος ακούει τζαζ, διαβάζει το Κοράνι, φλερτάρει κορίτσια και κοιμάται πολύ. Οι δυο τους ειδικεύονται στο καμάκι και σχολιάζουν τον τρόπο που συμπεριφέρονται οι λευκές σε σχέση με τους λευκούς ή τους νέγρους και την ανυπέρβλητη προτίμηση τους για τους δεύτερους, γεγονός που αφήνει στους δυο νέους μια αίσθηση δικαιοσύνης και ωραίας αποζημίωσης για το δουλεμπόριο που ακόμα κουβαλούν στις αφρικάνικες ρίζες τους.
Πώς να κάνετε έρωτα με έναν νέγρο χωρίς κόπο
Ντανύ Λαφερριέρ
εκδ. Εικοστού πρώτου (2000)
σελ. 163
Ο Ντανύ Λαφερριέρ (Dany Laferriere) γεννήθηκε το 1958 στο Πορτ-ο-Πρενς της Αϊτής. Το 1976 αυτοεξορίστηκε στο Μόντρεαλ, όπου και μένει μέχρι σήμερα, λόγω της δικτατορίας του Φρανσουά Ντυβαλιά. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο. Το Πώς να κάνετε έρωτα με έναν νέγρο χωρίς κόπο είναι το πρώτο βιβλίο που έγραψε ο Λαφερριέρ το 1985. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε από τον ίδιο στον κινηματογράφο και απέσπασε το βραβείο Genie. Στα ελληνικά κυκλοφορούν Η σάρκα του αφέντη (Άγρα, 2006) και Το αίνιγμα του γυρισμού (Θίνες, 2018).
